فتق‌ها معمولاً خود به خود بهبود نمی‌یابند. آن‌ها تمایل دارند بزرگ‌تر شوند و شما را در معرض خطر عوارض تهدیدکننده زندگی قرار دهند. ممکن است جراحی لازم باشد، اما همه فتق‌ها بلافاصله نیاز به جراحی ندارند و برخی ممکن است اصلاً نیازی به درمان نداشته باشند اگر علائم‌دار نشوند.
پس، چه نوع فتق به جراحی نیاز دارد؟ متأسفانه، به این سادگی نیست. عوامل متعددی وجود دارد که باید هنگام تصمیم‌گیری برای جراحی فتق در نظر گرفته شوند. یک عامل نوع فتق است، زیرا برخی از انواع فتق بیشتر مستعد خفه شدن (گیر افتادگی) یا ایجاد انسداد روده هستند تا دیگران. همچنین باید محتویات فتق خود را در نظر بگیرید، برای مثال، اگر حاوی بخشی از روده یا عضله شما باشد، ممکن است در معرض خطر خفه شدن یا انسداد باشید؛ علائم شما و تأثیر آن‌ها بر زندگی روزمره شما؛ و سلامت عمومی شما.
یک جراح فتق بسیار باتجربه در بیمارستان وست ولی می‌تواند با شما در مورد اینکه آیا نوع فتق شما نیاز به جراحی دارد یا خیر، با در نظر گرفتن نوع و محتویات فتق شما، خطر عوارض، هرگونه علائمی که تجربه می‌کنید و سلامت شما، گفتگو کند.
جراحی و شدت علائم فتق
فتق‌های خفه شده (گیر افتاده) و مسدود شده اورژانس‌های پزشکی هستند که نیاز به جراحی در اسرع وقت دارند.
- خفه شدن (گیر افتادگی) – زمانی رخ می‌دهد که خونرسانی به بخشی از اندام یا بافتی که در فتق به دام افتاده است، قطع شود. اندام‌های خفه شده از بین می‌روند و باید به سرعت برداشته شوند تا از بیمار شدن جدی شما جلوگیری شود.
- انسداد – گاهی اوقات فتق محبوس نامیده می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که بافتی مانند روده شما به دام می‌افتد. در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به خفه شدن (گیر افتادگی) شود.
سایر فتق‌هایی که برای جراحی توصیه می‌شوند، فتق‌هایی هستند که باعث درد یا ناراحتی شما می‌شوند یا در حال بزرگ شدن هستند.
اگر فتق شما کوچک است یا علائمی ایجاد نمی‌کند، ممکن است بتوانید صبر کنید و ببینید که آیا به جراحی فتق نیاز دارید یا خیر. انتظار هوشیارانه ممکن است در صورتی که فتق قابل جااندازی دارید که هنگام دراز کشیدن از بین می‌رود یا می‌توانید آن را به داخل شکم خود فشار دهید، نیز توصیه شود. برخی از افرادی که برای سایر بیماری‌ها تحت درمان هستند، مانند کسانی که شیمی‌درمانی دریافت می‌کنند، نیز ممکن است صبر کنند و نظاره‌گر باشند.
جراحی و نوع فتق
اینکه آیا جراحی انجام شود یا خیر، به نوع فتق شما نیز بستگی دارد. برای مثال، اگر فتق فمورال دارید، تقریباً همیشه به دلیل خطر بالاتر بروز عوارض، بلافاصله جراحی توصیه می‌شود.
به همین ترتیب، جراحی برای اکثر بزرگسالان مبتلا به فتق نافی توصیه می‌شود، زیرا بعید است که فتق آن‌ها خود به خود بهبود یابد و خطر عوارض بالاتر است. با این حال، به کودکان خردسال مبتلا به فتق نافی عموماً توصیه می‌شود که صبر کنند و ببینند آیا تا سن چهار یا پنج سالگی از بین می‌رود یا خیر، مشروط بر اینکه بزرگ نباشد. در این صورت، اگر فتق تا آن زمان از بین نرفته باشد، ممکن است جراحی توصیه شود.
اگر فتق اینگوینال دارید، جراحی معمولاً در صورتی توصیه می‌شود که باعث درد، علائم شدید یا مداوم شود، یا اگر هرگونه عوارض جدی ایجاد شود.
همه افراد مبتلا به فتق هیاتال نیاز به جراحی ندارند. بیشتر فتق‌های هیاتال علائمی ایجاد نمی‌کنند، بنابراین جراحی معمولاً ضروری نیست. بسیاری از افراد قادرند هرگونه علائم خفیف، مانند سوزش سر دل، رفلاکس اسید، یا اختلال رفلاکس معده به مری (GERD) را با دارو یا تغییرات سبک زندگی درمان کنند.
انواع مختلف فتق چیست؟
عضلات شما معمولاً به اندازه کافی قوی و محکم هستند که اندام‌ها و روده‌های شما را در جای خود نگه دارند. با این حال، اگر سوراخ‌ها یا نقاط ضعفی در عضلات شما وجود داشته باشد که یک اندام داخلی یا بافت بتواند از طریق آن فشار وارد کرده یا بیرون بزند، فتق می‌تواند ایجاد شود. فتق اغلب در شکم یا کشاله ران شما رخ می‌دهد.
شایع‌ترین انواع فتق عبارتند از:
- فتق اینگوینال – گاهی اوقات فتق کشاله ران نامیده می‌شود. زمانی رخ می‌دهد که بافت چربی یا بخشی از روده شما از بالای ران داخلی شما به داخل کشاله ران و به ناحیه‌ای به نام کانال اینگوینال بیرون می‌زند. فتق‌های اینگوینال تاکنون شایع‌ترین نوع فتق هستند، که مردان بسیار بیشتر مستعد ابتلا به آن‌ها هستند زیرا سوراخ کوچکی در عضلات کشاله ران خود دارند که رگ‌های خونی از آن به سمت بیضه‌هایشان عبور می‌کنند.
- فتق فمورال – همچنین زمانی رخ می‌دهد که بافت چربی یا بخشی از روده شما از بالای ران داخلی شما به داخل کشاله ران بیرون می‌زند. در فتق فمورال، بافت یا روده از یک نقطه ضعف در دیواره شکم به ناحیه‌ای به نام کانال فمورال عبور می‌کند. آن‌ها بسیار کمتر از فتق‌های اینگوینال شایع هستند و به دلیل شکل پهن‌تر لگن زنانه، در زنان مسن‌تر بیشتر اتفاق می‌افتند.
- فتق نافی – ناشی از بیرون زدن بافت چربی یا بخشی از روده از یک نقطه ضعف در دیواره عضلانی اطراف ناف شما است. به صورت یک توده بدون درد در داخل یا نزدیک ناف شما ظاهر می‌شود. فتق‌های نافی در نوزادان و کودکان خردسال، به ویژه در نوزادانی که نارس به دنیا آمده‌اند، بسیار شایع هستند. برخی از بزرگسالان نیز مستعد فتق نافی هستند، مانند کسانی که اضافه وزن دارند یا سرفه‌های شدید و مداوم دارند.
- فتق هیاتال – زمانی رخ می‌دهد که بخشی از معده شما از طریق دهانه‌ای در دیافراگم به سمت بالا و داخل قفسه سینه حرکت می‌کند. فتق‌های هیاتال در افراد بالای ۵۰ سال شایع هستند. آن‌ها به ندرت علائم قابل توجهی دارند. با این حال، اگر دریچه پایین مری شما از کارکرد صحیح باز بماند، می‌توانند باعث بیماری رفلاکس معده به مری (GORD) شوند که در آن اسید معده به مری شما نشت می‌کند. درمان می‌تواند علائم GORD مانند سوزش سر دل، درد قفسه سینه، طعم ترش ناخوشایند در دهان و مشکلات بلع را تسکین دهد.
سایر انواع فتق عبارتند از:
- فتق برشی (اینسیژنال) – زمانی رخ می‌دهد که بافت از محل یک اسکار شکمی مانند اسکار باقی‌مانده از یک عمل جراحی قبلی، بیرون بزند. آن‌ها به ویژه در شش ماه اول پس از جراحی، زمانی که بافت‌ها از برش در حال بهبودی هستند، مستعد هستند.
- فتق اپی‌گاستریک – زمانی رخ می‌دهد که بافت چربی از ناحیه شکمی بین ناف و استخوان سینه شما، که اپی‌گاستریوم نامیده می‌شود، بیرون بزند. معمولاً، آن‌ها فتق‌های کوچکی هستند که از بدو تولد وجود دارند.
- فتق اشپیگلیان – نوع نادری از فتق است که در دیواره شکم شما کمی در کنار عضله شکمی شما به نام آپونوروز اشپیگلیان و زیر ناف شما رخ می‌دهد.
- فتق دیافراگمی – یک نقص مادرزادی نادر است که در آن یک دهانه غیرطبیعی در دیافراگم وجود دارد که به بخشی از اندام‌های معده شما اجازه می‌دهد به داخل قفسه سینه حرکت کنند.
چه چیزی فتق بزرگ محسوب می‌شود؟
فتق درمان نشده ممکن است بسیار بزرگ شود. با گذشت زمان، فتق‌ها تمایل به بزرگ‌تر شدن دارند زیرا دیواره عضلانی شکم شما ضعیف‌تر می‌شود و بافت بیشتری بیرون می‌زند. یک فتق شکمی بزرگ، فتق بزرگ‌تر از ۱۰ سانتی‌متر طبقه‌بندی می‌شود. اگر فتق بزرگی دارید، پزشک شما جراحی فتق را توصیه خواهد کرد.
آیا جراحی فتق عمل بزرگ است یا کوچک؟
جراحی فتق می‌تواند جراحی بزرگ یا کوچک باشد. این بستگی به این دارد که آیا از طریق جراحی باز انجام می‌شود یا جراحی کم‌تهاجمی. هر دو نوع جراحی با هدف قرار دادن بافت بیرون زده به جای خود انجام می‌شوند. گاهی اوقات نوعی مش در ناحیه کاشته می‌شود تا پشتیبانی بیشتری برای عضله ضعیف شده فراهم کند.
جراحی باز برش بزرگتری ایجاد می‌کند و به جراح شما اجازه می‌دهد فتق را مستقیماً ببیند و به آن دسترسی پیدا کند. این عمل به عنوان جراحی بزرگ طبقه‌بندی می‌شود و دوره نقاهت طولانی‌تری دارد.
جراحی کم‌تهاجمی، که ترمیم فتق لاپاراسکوپی نامیده می‌شود، برش‌های کوچک‌تری ایجاد می‌کند و از ابزارهای کوچک برای انجام ترمیم فتق با کمک لاپاراسکوپ استفاده می‌کند که ابزاری باریک با یک دوربین فیلمبرداری کوچک و نور در انتهای آن است. این عمل به عنوان جراحی کوچک طبقه‌بندی می‌شود و بیماران از زخم‌های کوچک‌تر، عوارض کمتر، بستری کوتاه‌تر در بیمارستان و بهبودی سریع‌تر بهره‌مند می‌شوند.
اینکه آیا جراحی فتق بزرگ یا کوچک داشته باشید، به اندازه و نوع فتق، سابقه پزشکی و جراحی شما و تخصص جراح شما بستگی دارد. جراح فتق وست ولی شما در مورد بهترین نوع جراحی برای شما مشاوره خواهد داد. جراحان فتق ما در جراحی فتق لاپاراسکوپی بسیار باتجربه هستند و این گزینه جراحی را توصیه خواهند کرد اگر ایده‌آل‌ترین رویکرد عملیاتی برای بیمار باشد.
مدت زمان بهبودی برای جراحی فتق چقدر است؟
مدت زمان بهبودی برای جراحی فتق بستگی به این دارد که آیا جراحی فتق باز یا کم‌تهاجمی داشته‌اید.
جراحی فتق باز دارای دوره بهبودی تا شش هفته است و جراحی فتق کم‌تهاجمی دارای دوره بهبودی حدود دو هفته است. زمان‌های بهبودی از بیماری به بیمار دیگر متفاوت خواهد بود.
در یک نگاه
- فتق زمانی رخ می‌دهد که بخشی از بدن داخلی شما از طریق یک ضعف در عضله یا دیواره بافت اطراف آن بیرون می‌زند.
- فتق‌های اینگوینال و فمورال شایع‌ترین انواع فتق هستند. آن‌ها از کشاله ران شما به داخل کانال اینگوینال یا فمورال بیرون می‌زنند.
- فتق‌های نافی در نزدیکی ناف شما بیرون می‌زنند. آن‌ها در نوزادان و کودکان خردسال شایع هستند.
- فتق‌های هیاتال زمانی رخ می‌دهند که بخشی از معده شما به سمت بالا و داخل قفسه سینه حرکت می‌کند.
- همه فتق‌ها نیاز به جراحی ندارند. فتق‌های بدون علامت و کوچک معمولاً نیازی به جراحی ندارند.
- فتق‌های خفه شده (گیر افتاده) و مسدود شده نیاز به جراحی اورژانسی دارند.
- فتق‌هایی که باعث درد شما می‌شوند یا در حال بزرگ شدن هستند، معمولاً برای جراحی توصیه می‌شوند.
- جراحی برای فتق‌های فمورال معمولاً بلافاصله توصیه می‌شود.
- بزرگسالان مبتلا به فتق‌های نافی معمولاً برای جراحی توصیه می‌شوند. کودکان ممکن است صبر کنند و در صورتی که فتق نافی آن‌ها در سن چهار تا پنج سالگی هنوز وجود داشته باشد یا بزرگ باشد، جراحی شوند.
- فتق‌های اینگوینال ممکن است بسته به اندازه و علائمشان نیاز به جراحی داشته باشند.
- فتق‌های هیاتال به ندرت نیاز به جراحی دارند.
- فتق‌های بزرگ ۱۰ سانتی‌متر یا بزرگ‌تر هستند.
- جراحی فتق می‌تواند جراحی بزرگ (باز) یا کوچک (لاپاراسکوپی) باشد.
- زمان بهبودی برای جراحی فتق در جراحی لاپاراسکوپی سریع‌تر از جراحی باز است.
جراحان بسیار ماهر و باتجربه در بیمارستان وست ولی به طور منظم و بدون انتظار، جراحی فتق را انجام می‌دهند. آن‌ها از جدیدترین تکنیک‌ها و سوئیت‌های اختصاصی آندوسکوپی استفاده می‌کنند، در حالی که توسط کارکنان متخصص و فناوری‌های تصویربرداری در محل در صورت نیاز پشتیبانی می‌شوند.